Obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności (MPP) to istotna zmiana w regulacjach podatkowych, która obowiązuje od 1 listopada 2019 roku. Wprowadzenie MPP ma na celu zminimalizowanie ryzyka oszustw związanych z wyłudzeniem VAT. Mechanizm ten dotyczy przede wszystkim transakcji o wartości brutto przekraczającej 15 tys. zł oraz obejmuje szczególnie wyselekcjonowane grupy towarów i usług, zwanych „wrażliwymi”[1][2][3]. W artykule przedstawimy, dla kogo obowiązkowy jest MPP oraz jakie zasady obowiązują przedsiębiorców w świetle obecnego prawa.
Dla kogo obowiązuje mechanizm podzielonej płatności?
Obowiązkowy MPP dotyczy transakcji, które spełniają dwa kluczowe kryteria. Po pierwsze, wartość brutto faktury musi przekraczać 15 tysięcy złotych. Po drugie, na fakturze muszą zostać wykazane towary lub usługi z listy wrażliwych, określonych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT[1][2].
Wszystkie podmioty biorące udział w takiej transakcji — zarówno sprzedawca, jak i nabywca — muszą posiadać status podatników VAT. Wystawca faktury ma obowiązek zamieścić na niej adnotację „mechanizm podzielonej płatności”, co jest wyraźnym sygnałem dla nabywcy o konieczności zastosowania MPP podczas realizacji płatności[1][2].
W praktyce oznacza to, że przedsiębiorcy dokonujący sprzedaży towarów i usług wrażliwych na kwoty powyżej 15 tys. zł są zobligowani do korzystania z tego mechanizmu. Jednocześnie faktury poniżej tego pułapu lub takie, które nie dotyczą pozycji z załącznika nr 15, nie podlegają obowiązkowi MPP[1][2].
Zakres towarów i usług objętych obowiązkowym MPP
Załącznik nr 15 do ustawy o VAT precyzuje, które towary i usługi należy uznać za wrażliwe
- paliwa,
- stal i wyroby stalowe,
- złom, metale szlachetne i nieszlachetne,
- folię stretch,
- tablety, smartfony, konsole,
- usługi budowlane,
- części samochodowe,
- węgiel i produkty węglowe,
- maszyny i urządzenia elektryczne[1].
Wybrane pozycje wynikają z dużego ryzyka nadużyć podatkowych w tych branżach, dlatego właśnie tam legislatorzy zdecydowali się na obowiązkowe stosowanie mechanizmu podzielonej płatności.
Jak działa mechanizm podzielonej płatności w praktyce?
Mechanizm podzielonej płatności polega na rozdzieleniu kwoty VAT od wartości netto na etapie zapłaty faktury. Nabywca przelewa kwotę netto na zwykły rachunek sprzedawcy, a kwotę VAT na specjalny, wydzielony rachunek VAT tegoż sprzedawcy[1][3].
Schowek VAT na koncie sprzedawcy jest zabezpieczeniem podatku; środki te mogą być wykorzystane tylko zgodnie z obowiązującymi przepisami podatkowymi, co znacząco ogranicza ryzyko wyłudzeń i „znikania” podatników wraz z pieniędzmi VAT[3].
Wdrożenie MPP wymusza na przedsiębiorcach aktualizacje systemów finansowo-księgowych oraz wymaga stałej kontroli i weryfikacji transakcji pod kątem wartości i rodzaju sprzedawanych produktów czy usług[1].
Sankcje za nieprzestrzeganie obowiązków MPP
Nieprzestrzeganie obowiązku stosowania mechanizmu podzielonej płatności wiąże się z poważnymi konsekwencjami finansowymi i prawnymi. Za brak MPP tam, gdzie jest to wymagane, naliczana jest kara w postaci dodatkowego zobowiązania podatkowego w wysokości 30% kwoty VAT z faktury[2].
Dodatkowo, sprzedawca może utracić prawo do zaliczenia takiej transakcji do kosztów uzyskania przychodu, co zwiększa efektywne obciążenie podatkowe. Kary mogą także wynikać z Kodeksu karnego skarbowego, co pokazuje skalę zagrożenia i konieczność ścisłego przestrzegania przepisów[2].
Podsumowanie
Obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności to ważne narzędzie w walce z oszustwami podatkowymi w Polsce, obowiązujące od 1 listopada 2019 roku. Dotyczy transakcji na kwoty powyżej 15 tys. zł brutto i obejmuje wskazane przez ustawodawcę towary i usługi wrażliwe, takie jak paliwa, wyroby stalowe, elektronika czy usługi budowlane[1][2][3].
Przedsiębiorcy zobowiązani są do oznaczania faktur adnotacją „mechanizm podzielonej płatności” oraz realizowania płatności w sposób rozdzielający VAT od wartości netto. Niedopełnienie tych obowiązków skutkuje wysokimi sankcjami finansowymi i prawnymi, przez co MPP wymaga stałej uwagi i adaptacji procesów rozliczeniowych w firmach[2].
Źródła:
- [1] https://www.podatki.gov.pl/vat/bezpieczna-transakcja/mechanizm-podzielonej-platnosci-mpp/obowiazkowy-mpp
- [2] https://www.zus.pl/en/-/od-1-listopada-mpp-obowiazkowy-dla-wybranych-transakcji
- [3] https://www.pit.pl/aktualnosci/od-1-listopada-mpp-obowiazkowy-dla-wybranych-transakcji-969124
LeczymyTarczyce.pl to ogólnotematyczny portal, który codziennie dostarcza rzetelnych treści na każdy temat. Od zdrowia po technologię – znajdziesz tu inspiracje i praktyczne porady. Twoja codzienna dawka informacji w jednym miejscu.